مانع تراشی در ازدواج، مصداق ((صَدِّ عَنْ سَبیلِ الله)) محسوب می شود و بدیهی است هر کس بايد به هر طریق كه مي تواند مشکلاتی را از سر راه این امر بردارد. با این جمله می خواهیم بگوییم نه تنها وظیفه ی آحاد جامعه ایجاد بستر و شرایط مناسب و آسان برای ازدواج است، بلکه رفع موانع هم از واجبات این مهم به شمار می آید و چه بسا رفع موانع بیش تر در جامعه سرایت و عمومیت دارد.

به عبارتی دیگر، برای ایجاد مقتضی بعضی از افراد جامعه مدّ نظر قرار می گیرند؛در حالی که در رفع موانع  تک تک آحاد جامعه سهیم هستند و می توانند در رفع موانع نقش ایفا کنند؛ زیرا بزر گترین مانع ازدواج در جامعه ی کنونی افکار و فرهنگ غلط اجتماع در بحث ازدواج است؛ آداب و رسوم دست و پاگیری که آحاد جامعه آن را پذیرفته ایم و در هر قومیّتی به گونه ای کم و بیش به عنوان سنّت و رسوم  دیرینه جزء لاینفک ازدواج قرار داده ایم. حاشیه های غیرضروری این مهم بقدری از متن آن زیادترشده است که اصل متن را زیر سؤال برده است و همه با هم مانعی در راه امر خدا ومصداق «صدّ عن سبیل الله » شده ایم!

هر کس به میزان ولخرجی و ریخت و پاش غیرضروری كه در تشریفات ازدواج فرزندش انجام می دهد، مصداق این((صَدِّ عَنْ سَبیلِ الله))  است. یقین بدانیم تشریفاتی که ما برای ازدواج فرزندانمان به خاطر تمکّن و توان مالی به گردن گرفته ایم، در روز قیامت ما را گرفتار می کند.

وقتی مادری برای دخترش  جهیزیه ای آنچنانی فراهم میک‌ند، (هر چند به ظاهر از مال حلال  همسرش تهیه کرده است) نتیجه ی این فیس وافاده ها سرخوردگی دیگر دختران می شود؛ زیرا آنان تصوّر میک‌نند اگر جهیزیه های در حدّ آن عروس خانم نداشته باشند، موجب سرافکندگی در بین اقوام و آشنایان است.

در همه ی زمینه ها این مثال را مقایسه کنید و مخارج و تشریفات برپایی یک مجلسعقد و عروسی را در نظر بگیرید. بنابراین همه دست به دست هم داد هایم و با پذیرفتن این آداب و رسوم که متأسّفانه روز به روز بر هزینه های آن می افزاییم سدّ راه خدا شده ایم.

بحمدالله در سالهای اخیر فعالیتهای ارزشمندی از برخی نهادها و مسؤولان درراستای  این مهم صورت پذیرفته است و خیریه ها و نهادهای مردمی نیز در تسهیل امر ازدواج همّت گمارده اند که امید است این روند رو به گسترش و افزایش باشد.

1)تحصيلات و ازدواج

پسري كه علاقمند به ادامه ي تحصيل است در صورتي كه احساس نياز به ازدواج ندارد، بهتر است ازدواج را تأخير بيندازد. ولي اگر فرد احساس كند نسبت به جنس مخالف دچار لغزش شده است، احساس می کند کنترل شهوات برایش سخت شده چه در برخورد با جنس مخالف، چه همجنس، چه در تنهايي، همین که این احساس را کرد،این ها همه نشانه ی  نياز به ازدواج است و در این صورت نبايد بخاطر تحصيلات ازدواج را عقب بيندازد.

البته در مورد خانم ها چه نیاز به ازدواج پیدا شد و چه نشد، اصل اوّلیه این است که دختر هر چه زودتر اگر امکان ازدواج فراهم بود، ازدواج کند. چرا؟

الف) بخاطر انواع و اقسام مزاحمت ها

دختر می خواهد درس بخواند، مرتّب برایش مزاحمت ایجاد می شود، چه با قصد منفي، چه به نيت خواستگاري كه موجب می شود دغدغه ي محیط و افراد را پیدا ک‌ند. این ها وقت زیادی از او می گیرد.

ب)ذهنی تهای اطرافیان

دختری که دنبال کسب علم است و می خواهد به مركزي يا نزد استادی برود و بحث کند، چون مجرّد است، همیشه یک ذهنیت منفی به دنبالش هست. این ذهیت ها مانع خیلی پیشرفت ها می شود.

ج)از دست دادن موقعي تهاي مناسب

در این چند سال که دختر می خواهد به اهداف علمي خود برسد، خواستگارهای خوبی داشته و رد کرده و حالا مثلاً فوق لیسانس گرفته و در ضمن سنش هم بالاتر رفته ولي از آن طرف هم كميت و هم كيفيت خواستگارها پائين آمده است  و در ضمن توقعات او هم بالا رفته است. در اين حالت که دختر به کی تعارض می رسد که خودش لیاقت های ویژه ای دارد ولی طالبین او به این لیاقت ها نرسیده اند.

و احساس جفا از طرف جامعه میک‌ند و مجبور است به خواستگاري كمتر از آنچه مي خواست جواب مثبت بدهد که امکان دارد بعداً دچار مشکل بشود.

د)عدم سازگاري

انسان بطور طبيعي هر چه سنّش بالاتر می رود، قوّ هي سازگاری و انعطاف پذیریش کم تر می شود. لذا چه دختر، چه پسر بهتر است زودتر ازدواج كنند.

ه)عدم تناسب تحصيلي

ميانگين سطح تحصیلی دخترها ازپسرها بالاتر رفته است. بنابراين بخشي از دختران تحصيل كرده مجبورند با پسری ازدواج کنند که از نظر تحصیلی پایین تر از آن ها هستند. بنابراين يا ازدواج نميک‌نند و یا ازدواج میک‌نند و زندگی برای آ نها سخت می شود. در هر حال سفارش  می شود اگر شرایط مهیّاست، ازدواج کنید. اگر همه ي شرایط در نظر گرفته شد، تحصیل مانع ازدواج نیست؛ اگر چه ازدواج کمّیت وقت  را کم میک‌ند، ولی برکتش را زیاد می نمايد. ازدواج به کار، تحصیل و... برکت می دهد؛ به شرط آنكه متناسب و مناسب  باشد. شرایط متناسب با ازدواج ضمن تحصیل یعنی اینکه شما ا که الآن وضعیت آنچنانی ندارید، از طرف مقابل هم توقّع آنچنانی نداشته باشيد.

فرد مناسب، منظور فرد ایده آل نیست؛ مگر خود شما اید هآل هستید که م یخواهید طرف مقابل ایده آل باشد؟ منظور از مناسب، یعنی به خود، خانواده و فرهنگت نگاه کن و انتخاب کن.

پس ازدواج مانع تحصیل نیست؛ امّا نوع انتخاب مانع تحصیل است. موضوع این نیست که كسي را انتخاب کنیم كه همانند ما درس بخواند، بلكه گاهی همسر با آنكه خود نتوانسته است ادامه تحصيل دهد، ولي واقعاً احساس علاقه به تحصیلات همسرش دارد و این را می توان در زندگی دید. عشق به تحصیل، بعضی اوقات در وجود فردي هست ولی به خاطر شرایط زندگی نمی تواند برود دنبال تحصیل. این عشق را انتقال می دهد به وجود همسرش. این افراد زوج های موفّقی هستند.

یک نکته ی اساسی برای خانم ها اين است كه يك دختر تا ازدواج نکند، خیلی چیزها برایش دغدغه است. مثلاً پدر و مادرش، دوستان، تحصیلات، كار و ... و نمی تواند از آ نها جدا بشود. ولی طبیعت دختران این طور است که کی دختر به محض ازدواج دغدغه های اصلی و کانون توجّهش همسرش می شود. حال، اگر شوهر او رغبت به ادامه ي تحصیل همسرش داشته باشد، کانون توجه خانم به ادامه ی تحصیل منتقل می شود. امّا اگر خدای ناکرده طوری شود که این خانم از شوهرش سرد شود، ولی فردي باشد که مزاحم او نباشد و همزیستی مسالمت آمیز داشته باشند، باز این دختر می رود سراغ درسش. چون دغدغ هاش شوهرش نیست. امّا اگر به شوهرش علاقمند باشد و او به درس علاقمند نباشد، این زن دیگر نمی تواند در تحصیل موفّق باشد.

بنابراين دختر خانم ها به اين نكته توجه داشته باشند كه اگر فرد مناسبی براي ازدواج پيدا شود، آنچه مقدم مي باشد ازدواج است نه تحصيل. البته با در نظر داشتن اين نكته كه در حال سپري كردن مقاطع حساس تحصيلي کنکور و ... نباشند.

فکر نكنيد با ازدواج كردن برنامه تحصيلي تان به هم می خورد بلكه در پرتو ازدواج، شما و همسرتان مي توانيد يكديگر را در اين راه ياري كنيد و به هم دلگرمي و اميد دهيد كه اين مسأله در موفقيتتان در تحصيلات علمي بسيار مؤثر است.

توجّه داشته باشید در ماه های  اوّل ازدواج تحصیلات فرد تحت الشعاع قرار میگیرد و گاهي دچار تزلزل مي شود كه با توجه به روحیه ی خانم ها، اين امر در آ نها بيشتر است؛ پس شروع ازدواج نباید با مقاطع حساس تحصیلی همراه باشد.

ب هطور كلي راه حل خروج از تشويش ذهني در اين زمينه، بررسي زندگي كساني است كه ازدواج كرده اند و تحصيلاتشان را نيز ادامه داد ه اند.

اگر نهايتاً مسیر ازدواج در حين تحصيل را برگزيديد و نگران مشکلاتی  هستيد كه با آن مواجه مي شويد، به راه حل های زير توجه كنيد:

 مي توانيد با مقدمات ساده و بدون تشریفات عقد شرعی کنید، اما زندگي مشترك را به تأخير بيندازيد.اصطلاحاً ازدواج نيمه مستقل داشته باشيد.

كار کردن همگام با تحصيل، مي تواند در كاهش مشکلات اقتصادي شما تأثيرگذار باشد.

وقتي زندگي ساده و قانعي داشته باشید، آرامش فكري و روحي بیشتری خواهيد داشت؛ در اين صورت راحت تر مي توانيد در مسائل علمي، پژوهشی و صنعتي پيشرفت كنيد.

حامیت های  والدین می تواند در كاهش مشكلات دوران تحصيل مؤثر باشد.

وقتي هر دو زوج يا يكی از زوجين محصل باشد، انجام كارهاي منزل به طور مشترک صورت مي گيرد كه اين مسآله علاوه بر محبت و دلگرمي، اجر اخروي را هم به دنبال دارد.

با توافق يكديگر تا پايان تحصيل، از بچه دار شدن جلوگيري كنيد و با آسودگي بيشتري به تحصيل بپردازيد.

گاهي اوقات والدين ادامه ي تحصيل فرزندانشان را مانع ازدواج آنها مي دانند و با ازدواج آنها مخالفت میکنند در اين صورت از طریق افراد بانفوذ باید به آ نها گوشزد کرد که:

گاهي فرزندان به خصوص دختران از ابراز نياز به ازدواج خجالت م يكشند و يا حتي ممكن است جواب منفي هم بدهند؛ درصورتي كه درونشان غوغايي برپاست.

اشكال تراشي و سنگ انداختن بي جاي والدين باعث مي شود فرزندان به آ نها بدبين شوند و از آ نها كينه به دل بگيرند.

ازدواج فرزندان درفصل مناسب علاوه بر امكان استفاده ی مفيد از بهار عمر، سبب مي شود كه درسشان را هم با آسودگي خيال بيشتري دنبال كنند.

فرزندان براي از بين بردن اشکال تراشی های غيرمنطقي و نامعقول بهتر است راهكارهاي زير را به كار بندند:

صحبت مستقيم، معقول، مؤدبانه، منطقي و همراه با احترام به والدين و گوشزدكردن اشكالات آ نها و توجيه آنها نسبت به غيرمنطقي بودن شیوه ی برخوردشان

در صورتشرم و حيا و يا تأثيرگذار نبودن صحبت مستفقیم، واسطه كردن افرادي كه حرفآنها  در والدينشان مؤثر واقع مي گردد.

در پايان تأكيد مي كنيم يكي از دلايل بالا رفتن سن ازدواج تحصيلات است كه ازدواج های دانشجویی علاوه بر كاهش تنشهای  روحي جوانان از بالا رفتنن ازدواج نیز جلوگيري مي كند و همچنين از مزاياي جشنهاي ازدواج دانشجویی صرفه جويي اقتصادي براي زوجين است.

2) سن

مانع سن گاهي در پايين بودن خود را نشان مي دهد و گاهي در بالا بودن. صرف پايين بودن سن برای ازدواج جوانان نمی تواند مانعي محسوب شود اين امر در صورتي است كه فرد از رشد عقلي بالايي برخوردار باشد.
از جمله نتايج مثبت ازدواج در سنین پایینتر: انعطاف پذيري ، گذشت ونشاط روحي بيشتر به همراه توقعات پايين تر وآسيب پذيري كمتر خواهد بود.
گاهي پائين بودن سن فرد (به خصوص دختران) نه تنها مانعي محسوب نمي شود، بلكه باعث همراه شدن و تأثير پذيری بيشتر او از همسر مي شود و در آرامش زندگي بسيار مؤثر خواهد بود.

در حالت بعدي بالا رفتن سن افراد به خصوص دختراني كه از سن بچه دار شدنشان گذشته است و نيز اكراه اطرافيان، به عنوان مانعي براي ازدواج آنها محسوب مي شود؛ در صورتي كه بايد توجه داشت كه «زوجيت » مستقل از فرزندآوري است و چه بسا چنين افرادي بيشترين آرامش را در زندگي مشترك تجربه خواهند كرد. بايد توجه داشت گاهي بالارفتن سن منجر به كسب تجربه ي بيشتر و رسيدن بهپختگي مي شود.

3)سربازي

در مورد رفع مانع سربازي بايد به نكات زير توجّه كرد:
1- پسرانی كه تحصيلات دانشگاهي دارند مشكل خاصي جهت سربازي ندارند؛چراكه مي توانند بعد از پايان تحصيلات در قالب تعهّدهايي كه همراه با انجام شغلشان است، خدمت سربازي را انجام داده بدون اينكه وقفه اي در زندگيشان به وجود آيد.
2-خانواده ي دختر علّت معافيت فرد را جويا شوند و نسبت به صحّت آن تحقیق کنند.
3-سربازی نرفتن پسرها دراصل مانعي براي ازدواج محسوب نمي شود چراكه فرد مي تواند عقدكرده سپس به سربازي رود.
4-فرار از سربازي نه تنها مشكل را حل نمي كند، بلكه در آينده بر مشكلات فرد مي افزايد؛ چه بسا اگر قصد خروج از كشور داشته باشد، بخواهد در جايي مشغول به كار شود و... ارائه ي كارت پايان خدمت لازم است.
5-کسی که از سربازی فرار میک‌ند، نشان م یدهد که آمادگی برخورد با مشکلات را ندارد.در صورتي كه پسر احساس نياز به ازدواج نمي كند، بهتر است ازدواج را به بعد از گذراندن خدمت سربازي موكول كند.
6-اگر سربازي نرفته ايد و قصد ازدواج داريد، اين موضوع را با خانواده ي دختر مطرح كرده و عنوان كنيد كه ممكن است در شهر دور مشغول خدمت شويد تا آ نها با آگاهي كامل تصميم گيري نمايند.
7-دختر خانم! اگر فرد مورد نظر در شهر دوري از شما مشغول به خدمت سربازي است، با دقّت و بررسي بي شتري نسبت به خود و ظرفيت سنجي خود تصميم بگير.
8-اگر فرد مشغول به خدمت سربازی درمحل سکونت خود باشدو درآمد كافي جهت گذراندن حداقل زندگي مشترک را نداشته باشد، خانواده ها مي توانند با كم كهاي مادي و معنوي خود آ نها را حمايت كنند و از مشكلات آن ها بكاهند.

9- افرادی كه مجبورند اين دوسال را به دور از محل زندگی بگذرانند، اين مسآله مانعي براي ازدواجشان نيست و اين افراد مي توانند دوران عقد خود را همراه با سربازي بگذرانند.

10- عقد در دوران سربازی شیرین و زيباست و زوج مي توانند با نامه نگاري ونوشتن مطالب اميدبخش و دلگرم كننده، در زيباتركردن اين دوران يكديگر را ياري داده يا در هنگام مرخّصي در اين دوران با يكديگر ملاقات داشته باشند.